![]() |
Pełna wersja |
Królowa Elżbieta Pilecka wedle ryciny Jana Matejki (fot. domena publiczna)
Zachowane wzmianki źródłowe w różnych dokumentach pozwalają przyjąć, że Jagiełło bawił w Łańcucie aż trzynaście razy: ostatni raz przed śmiercią 17 kwietnia 1434 roku. W Łańcucie, na dzisiejszym wzgórzu plebańskim, gdzie wznoszą się zabudowania probostwa stał wówczas drewniany zamek w którym mieszkała matka chrzestna króla, Jadwiga Pilecka; stąd częste odwiedziny króla. Tu też przebywała przyszła małżonka króla, a córka Jadwigi - Elżbieta, z którą w 1417 r. król wziął w Sanoku ślub. Historyk prof. Feliks Kiryk swego czasu wysunął hipotezę, iż niewykluczone jest ojcostwo Jagiełły w przypadku syna Elżbiety - Jana - którego oficjalnie miała z Wincentym Granowskim otrutym przez Krzyżaków. Ten trzeci mąż Elżbiety, Wincenty Granowski był zaufanym dyplomatą Jagiełły, znawcą spraw krzyżackich. W bitwie pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku wystawił własną chorągiew.
Kiedy król Jagiełło przebywał w Łańcucie zwykł przesiadywać pod wielką lipą, która znajdowała się tuż przy dzisiejszej plebanii. Tu radził przed bitwą grunwaldzką z Witoldem, tu siadywał później ze swoją żoną Elżbietą. Dzisiaj to miejsce upamiętnia nieczytelna już trochę tablica kamienna, natomiast na miejscu zamku Pileckich wznosi się nowoczesny budynek Caritasu
W listopadzie 1419 roku królowa Elżbieta przebywała w Łańcucie i Brzesku gdyż we Lwowie zasłabła i nie mogła towarzyszyć królowi w dalszej podróży. 12 maja 1420 r. królowa zmarła w wyniku powikłań pogruźlicowych. Pochowano ją w kaplicy św. Piotra i Pawła na Wawelu (dzisiejszej kaplicy króla Stefana Batorego). Królowa nie zaznała spokoju nawet po śmierci. Kiedy w 1586 roku zmarł Stefan Batory z polecenia Anny Jagielonki szukano miejsca dla niego. Wybór padł na miejsce spoczynku Elżbiety Granowskiej. W "Kronice Marcina Bielskiego "dodano wzmiankę o otwarciu jej trumny, ale nie podano informacji, gdzie przeniesiono jej szczątki. Bielski pisał też o...urodzie królowej : " Pochowana została w tej kaplicy, gdzie Stefan król leży" - pisał. - "I gdy go chowano, wyjęto jej kości z trumny, po których znać jeszcze było, że to białogłowa musiała być subtelna i cudna." W opisie katedry wawelskiej z 1900 roku napisano iż ciało królowej pochowano wówczas obok nagrobka Batorego pod płytą, która wyziera obecnie spod rogu jego grobowca. Dzisiaj tylko niewielka tablica z tekstem łacińskim" Tu są złożone kości Elżbiety Pileckiej trzeciej żony Władysława Jagiełły króla polskiego, zmarłej R. P 1421" umieszczona na podstawie nagrobka Batorego przypomina że w tym miejscu pochowana jest królowa. Królową z Łańcuta przedstawiano w modlitewnym geście, w żałobnych szatach, w nawiązaniu do wizerunków Anny Jagiellonki, autorstwa Marcina Kobera.
Po śmierci żony którą zabrała zabójcza gruźlica w 1420 r. król opiekował się synem królowej Janem Granowskim (być może swoim). Odwiedzał go w Łańcucie w 1421, 1423, 1424, 1427, 1431 roku.